توسط: جلفا شهری مرزی در استان آذربایجان شرقی است که طبیعتی چشمگیر و جاذبه‌های تاریخی مجذوب‌کننده‌ای را در خود جای داده است. این شهر مرزی جزو مناطق آزاد صنعتی – تجاری نیز محسوب می‌شود؛ این مسئله در کنار زیبایی‌های بصری و جاذبه‌های دیدنی جلفا باعث شده‌اند این شهر به یکی از جذاب‌ترین نقاط گردشگری ایران تبدیل شود.
جلفا تا پیش از عهدنامه ترکمانچای به طور کامل در خاک ایران بود؛ ولی با تصویب این عهدنامه از سال ۱۲۰۶، نیمی از جلفا در ایران و نیمی دیگر در آن طرف مرزها در خاک جمهوری آذربایجان قرار دارد.
اگر تابه‌حال نام جلفا را نشنیده‌اید یا برای سفر به این شهر عجیب و بازدید از جاهای دیدنی جلفا تصمیم جدی نگرفته‌اید؛ به شما توصیه می‌کنیم که حداقل تا آخر این مطلب ما را همراهی کنید؛ چون قرار است شدیداً غافلگیر شوید!
جلفا کجاست؟
شهر مرزی جلفا از لحاظ جغرافیایی در بخش جنوبی ساحل رود ارس قرار گرفته است و در فاصله‌ی ۱۳۵ کیلومتری از شمال شهر تبریز، ۶۵ کیلومتری از شمال شهر مرند و در ۱۳۵ کیلومتری از شمال غرب شهر ورزقان در آذربایجان غربی قرار دارد.
نزدیک‌ترین شهر به جلفا در ایران شهر تبریز است و همین نزدیکی سبب شده که گردشگران و مسافران در برنامه سفر تبریز اغلب از جلفا هم دیدن کنند. جالب است بدانید که جلفا همچنین نام محلی مسیحی‌نشین در شهر اصفهان است؛ به همین دلیل برخی مردم شهر جلفا را به علت نزدیکی آن به تبریز با نام جلفا تبریز نیز می‌شناسند.
اگر تابه‌حال به جلفا به‌عنوان یک مقصد گردشگری فکر نکرده‌اید، باید به شما بگوییم که در پایان این مطلب قرار است به طور کامل غافلگیر شوید. سفر به جلفا تبریز تجربه‌ای است که هیچگاه فراموش نخواهید کرد و در آینده خاطرات سفر به این شهر زیبا را در دسته‌ی ناب‌ترین لحظات خود قرار خواهید داد.
جاهای دیدنی تاریخی جلفا
همان‌طور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم، نزدیک‌ترین نقطه ایران به جلفا تبریز است و این بدان معناست که این منطقه آب‌وهوایی بهشتی و دلنشین دارد؛ در ضمن این نزدیکی باعث شده تا بسیاری از آژانس‌های مسافرتی برگزارکننده‌ی تور تبریز، زمانی را به بازدید از جاهای دیدنی جلفا اختصاص دهند. ضمن اینکه به لحاظ جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، فرهنگی و گردشگری هم یکی از شهرهای مشهور و تاریخی ایران محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی جاذبه‌های دیدنی این شهر خواهیم پرداخت.
کلیسای سن استپانوس
اولین جاذبه شهر جلفا که قرار است آن را به شما معرفی کنیم، کلیسای سنت استپانوس جلفا است. این کلیسا یکی از جاذبه‌های تاریخی و باشکوه جلفا محسوب می‌شود. این کلیسای باشکوه که معماری آن به سبک ارمنی انجام شده است شما را مسحور خود می‌کند.
دقت داشته باشید که بازدید از اماکن مذهبی مربوط به هر دین و آیین، فرهنگ و درکی بالا می‌طلبد. در بازدید از جاهای دیدنی جلفا یا هر نقطه دیگری در جهان که مربوط به مذاهب دیگر هستند، همیشه مراقب باشید که آداب، رسوم و فرهنگ مردمان آن منطقه را محترم شمرده و از آن پیروی کنید.
آبشار آسیاب خرابه
از دیگر جاذبه‌های جلفا می‌توان به آبشار آسیاب خرابه در فاصله‌ای اندکی از آذربایجان شرقی اشاره کرد. این آبشار فاصله‌ی بسیار کمی با آسیاب‌های آبی قدیمی و زیبایی دارد که با نام آسیاب خرابه شناخته می‌شوند، به همین دلیل این آبشار را نیز با همین نام می‌شناسند.
آبشار آسیاب خرابه در فاصله‌ی ۲۷ کیلومتری از «هادی شهر» یا «علمدار گُرگُر» و همین‌طور در فاصله‌ی ۵ کیلومتری از روستای زیبای «منجن آباد» در کنار رود ارس واقع شده است. این آبشار در یک دره قرار گرفته است و ارتفاعی ۱۵ متری دارد. وجود آبشار آسیاب خرابه جلفا باعث شده محیط اطرافش پوششی سرسبز و باطراوت پیدا کند و طبیعت چشم‌نوازی داشته باشد.
کلیسای چوپان
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی شهر جلفا تبریز، کلیسای چوپان نام دارد که با معماری جذابش در غرب شهر و در کنار رود ارس خودنمایی می‌کند. مردم محلی ساکن در منطقه این کلیسا را «اخیر چی» هم می‌نامند. قدمت این کلیسا متعلق به قرن ۱۶ میلادی است و افراد محلی بر این باورند که این کلیسا محل عبادت یک چوپان از ارامنه ساکن در روستاهای اطراف «دره شام» بوده است؛ به همین دلیل این نام را بر این کلیسا نهاده‌اند. این کلیسا در سال ۱۸۳۶ میلادی یا ۱۲۳۱ شمسی به طور کامل مورد بازسازی قرار گرفت.
پلان اصلی کلیسا چوپان از قسمت بیرون به شکل مربع طراحی شده است و فضای داخلی آن هم شکلی شبیه به صلیب دارد. گنبدی که بر روی بنا قرار گرفته ۴ نورگیر دارد که در چهار طرف بنای کلیسا کاملاً مشهود هستند. در محوطه کلیسا هم سنگ صلیبی وجود دارد که برای حفاظت بیشتر، آن را به نزدیک‌ترین شهر به جلفا، یعنی شهر تبریز منتقل کرده‌اند. جالب است بدانید که در اسفندماه سال ۱۳۸۱ این کلیسا را در فهرست آثار ملی و در ماه می میلادی آن را در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت کرده‌اند.
حمام عباس میرزا کردشت
حمام عباس میرزا از جاذبه‌های دیدنی آذربایجان شرقی و در روستایی با نام کرشت در نزدیکی شهر تاریخی جلفا قرار گرفته است. این حمام که از دیگر جاهای دیدنی جلفا تبریز محسوب می‌شود، یادگاری از شاه‌عباس صفوی است. هم در قسمت خارج و نما و هم در معماری داخلی حمام عباس میرزا می‌توانید آثار هنر معماران دوران صفویه را به‌وضوح ببینید. این بنا یک معماری سنتی و اصیل دارد که سبب شده این حمام به زیباترین شکل ممکن خلق شود. حمام کردشت در سال ۱۳۸۱ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام تاریخی جلفا
از دیگر جاذبه‌های تاریخی جلفا می‌توان به حمام تاریخی این شهر اشاره کرد. با درنظرگرفتن اینکه جلفا کجاست و در کدام نقطه از کشور ما واقع شده، به‌راحتی می‌توانیم به این موضوع پی ببریم که معماری این حمام هم با آب و هوا و اقلیم این منطقه همسو و هماهنگ است.
جالب است بدانید که این حمام را با مصالح محلی مانند سنگ بنا کرده‌اند. دوره ساخت این حمام به دوران قاجار برمی‌گردد و معماری سنتی و طراحی منحصر به فردش آن را به یک بنای بسیار دیدنی تبدیل کرده است.
کاروانسرای خواجه نظر جلفا
در ادامه گشت و گذارمان در میان جاذبه‌های شهر جلفا، به کاروانسرای خواجه نظر می‌رسیم. این بنا هم متعلق به دوران صفویه است و در جوار پل ضیا الملک و رودخانه ارس واقع شده است. این کاروان‌سرا را برخلاف دیگر کاروان‌سراهای دوران صفویه، با یک حیاط مرکزی و همین‌طور سه ایوان زیبا که در سه طرف حیاط مستقر شده‌اند، ساخته‌اند.
در ساخت این کاروان‌سرا از آجر و سنگ تراش استفاده شده است. این بنا از لحاظ تاریخی ارزش بسیار زیادی دارد به همین دلیل در تاریخ هفدهم اسفندماه ۱۳۸۱ آن را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساندند. در حال حاضر هم بنای کاروان‌سرا به موزه سرامیک و سفال ارس تبدیل شده است که هنرمندان می‌توانند هم به‌عنوان نمایشگاه و هم به‌عنوان یک فروشگاه برای عرضه کالاهای خود از آن استفاده کنند.
گشت و گذار در طبیعت و جاهای دیدنی جلفا
همان‌طور که گفتیم جلفا تا تبریز فاصله اندکی دارد و این بدان معناست که این شهر بهترین و دلپذیرترین آب و هوا را در تمام فصول سال خصوصاً شش‌ماهه اول سال به شما عرضه خواهد کرد. ما در ادامه و در میان گشت و گذار خود در شهر جلفا قصد داریم شما را با جاذبه‌های طبیعی این شهر آشنا کنیم.
رودخانه ارس
رودخانه ارس یا آراکس از جمله قدیمی‌ترین رودهای منطقه است که از ارتفاعات «هزار برکه» در سمت جنوب «ارز روم» در کشور زیبای ترکیه آغاز می‌شود و سپس از فاصله‌ای کوتاه و نزدیک نسبت به «دوالو» تا «قره دونی» در مرز کشور ما ایران، جریان پیدا می‌کند. این رودخانه بسیار خروشان و زیبا به طور تقریبی ۱۰۷۲ کیلومتر طول دارد و از سمت غرب به شرق سرازیر می‌شود. رودخانه ارس در مسیر خود از استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی عبور می‌کند.
سد ارس
سد ارس هم از دیگر جاذبه‌های این منطقه است که بر روی رودخانه زیبای ارس واقع شده و در مرز جمهوری آذربایجان و ایران و در فاصله‌ای تقریباً ۴۰ کیلومتری از شهر جلفا قرار گرفته است. دریاچه این سد بی‌نهایت زیبا و نقره‌ای رنگ است که به دلیل تنوع بالای ماهیان آب شیرین در دل خود، هم به لحاظ ماهیگیری و هم به لحاظ توریستی، طرفداران بی‌شماری داشته و محبوبیت بالایی دارد.
آبشار ماهان یا ماهاران جلفا
در میان جاذبه‌های طبیعی جلفا، آبشاری با نام آبشار ماهاران یا ماهان وجود دارد که در جوار رود ارس قرار گرفته است. این آبشار در منطقه‌ای حفاظت شده با نام «پناهگاه حیات‌وحش کیامکی» در سمت جنوب شرق لیوارجان شهر دوست‌داشتنی جلفا واقع شده است. آبشار ماهان به طور تقریبی ۱۵ متر ارتفاع دارد و عاشقان و دوستداران طبیعت و خصوصاً کوهنوردی از طرفداران پروپاقرص حضور در کنار آن و صعود به این آبشار هستند
پارک ملی کنتال جلفا
در ادامه معرفی جاذبه‌های جلفا به پارک ملی کنتال می‌رسیم. پارک ملی کنتال در شمال استان آذربایجان شرقی با ۷۰۰۰ هزار هکتار مساحت و یک مرز بین‌المللی با جمهوری ارمنستان قرار گرفته است. پارک ملی کنتال جلفا بخشی از پناهگاه حیات‌وحش کیامکی شناخته می‌شود و این پارک ملی پناهگاهی برای حیات‌وحش کیامکی در شمال شرق است.
در حال حاضر این پارک یکی از نقاط حفاظت شده‌ای محسوب می‌شود که اداره محیط‌زیست استان آذربایجان شرقی مسئولیت حفاظت و امنیت آن را بر عهده دارد. در اصل این اداره را برای حفاظت‌کردن از منابع متعدد طبیعی و همین‌طور گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در این ناحیه مستقر کرده‌اند.
منطقه دیزمار جلفا
منطقه سبز و زیبای دیزمار جلفا یکی از بکرترین نقاط استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود و از دیدنی‌های خاص و پرطرف‌دار جلفا است؛ ناحیه‌ای به‌شدت باطراوت و شاداب و با هوایی پاک و بدون آلاینده! منطقه دیزمار وسعتی تقریباً برابر با ۶۸۶۲ هکتار دارد.
در ماه مهر سال ۱۳۹۰ این ناحیه را جزء محدوده‌های مهم و حفاظت شده زیست‌محیطی قرار داده و ثبت کردند. منطقه‌ای کوهستانی که علاوه بر رودخانه خروشان ارس، ۶ رودخانه دیگر هم از آن عبور می‌کنند و نه‌تنها یک سرمایه بااهمیت ملی بلکه حیات وحشی قابل‌ارائه در سطح جهانی و بین‌المللی محسوب می‌شود.
